-
1 күңелдә төен булу
= күңелдә төер булу; күңелдә төер булып калу, күңелдә төер булып тору остава́ться го́рьким оса́дком в душе́ -
2 күңелдә төер булу
синең ул сүзләрең күңелдә төер булып тора — э́ти твои́ слова́ застря́ли ко́мом в душе́
-
3 күңелдә төер булып калу
-
4 күңелдә төер булып тору
-
5 күңел
I сущ.1) душа́, се́рдце || душе́вный, серде́чныйкүңелне тынычландыру — успоко́ить ду́шу (сер́дце)
күңел кичерешләре — душе́вные (серде́чные) пережива́ния
күңел җылысы — душе́вная теплота́
күңел кыйналу — душе́вно страда́ть
күңел пошыну — душа́ не на ме́сте
күңел рәхәтләнү — блаже́нствовать душо́й
күңел теләү — захоте́ть
кеше күңеле - кара төн — (посл.) чужа́я душа́ - потёмки
2)а) вну́тренний, духо́вный миркүңел байлыгы — бога́тство духо́вного ми́ра
күңеле шундый — духо́вный мир его́ тако́в
б) хара́ктер, сво́йство хара́ктеракүңеле каты - теле татлы — (погов.) хара́ктер его твёрд, (но) речь сла́дка
3) расположе́ние духа́; настрое́ние, дух; самочу́вствиекүңелем бозылды — у меня́ испо́ртилось настрое́ние (от чего-л.)
4)а) симпа́тия, любо́вь; расположе́ние, устремле́ние к кому, чему-л.минем сиңа күңелем бар — у меня́ есть симпа́тия к тебе́
ана күңеле балада, бала күңеле далада — (посл.) любо́вь ма́тери - к дитя́ти, а у того́ - к степи́
б) диал. жела́ниекүңелем шул — моё жела́ние таково́
5) ду́мы, мысль, мы́сли; созна́ниекүңеле бу эштән ерак — ду́мы его́ далеки́ от э́того де́ла
6) па́мятькүңелдә йөртү (саклау) — храни́ть в па́мяти
7) интуи́ция, душа́күңеле белән сизенү — чу́вствовать, чу́ять душо́й; интуити́вно дога́дываться
күңелем алдамый — интуи́ция (меня́) не обма́нывает (меня́ не подво́дит)
8) в знач. нареч. күңелдә в уме́бишне язабыз, бер күңел(дә) — пять запи́шем, оди́н в уме́
•- күңел аздыру
- күңел аздыручы
- күңел азу
- күңел белән
- күңелем белән
- күңелең белән
- күңеле белән
- күңел белән уйлап
- күңел белән уйлау
- күңел беркетү
- күңел биздергеч
- күңел кайтаргыч
- күңел биздерү
- күңел кайтару
- күңел боегу
- күңел борчылу
- күңел тынычсызлану
- күңел бушату
- күңел газабы
- күңел газаплары
- күңел йомшару
- күңел йомшау
- күңел кайту
- күңеле кайту
- күңел киңлеге
- күңел күтәрелү
- күңел күтәрү
- күңел күтәрмәү
- күңел күтәрә алмау
- күңел нечкәртү
- күңел нечкәрү
- күңел өчен
- күңелен күрү
- күңелен табу••күңел белән дә, тәне белән дә — душо́й и те́лом
күңел(е) буш — (мне, тебе́, ему́) ску́чно, в (мое́й, твое́й, его́) душе́ пустота́
күңел даруы — бальза́м для души́; лека́рство от душе́вных мук
күңел җиңеләю — полегча́ть на душе́
күңел(не), күңелен җиңеләйтү — облегчи́ть (отвести́) ду́шу; изли́ть ду́шу
күңел иләсләнү — искуша́ться душо́й
күңел йогышу (йогу) — см. күңел яту
күңел курку — опаса́ться всей душо́й, си́льно боя́ться, тру́сить
күңел капчыгын чишү — изли́ть ду́шу (букв. развяза́ть мешо́к души́)
күңел (күңеле) киңәю — расще́дриться душо́й
күңел (күңеле) китек (сынык) — оби́женный (жизнью, обстоятельствами); впа́вший в уны́ние; нужда́ющийся в подде́ржке
күңел котырыгы (азынуы) — распу́щенность, жа́дность (до наслаждений, славы и т. п.)
күңел кошы — поэт. возлю́бленная (букв. пти́чка души́)
күңел кылы (кыллары) — поэт. стру́ны души́
күңел кылына тию — затро́нуть чу́вствительные стру́ны (души́)
күңел кымырҗу — беспоко́иться, име́ть жела́ние
күңел кытыклану — зуде́ть || зуд в душе́; лёгкое возбужде́ние в душе́
күңел кәгъбәсе (күңелгә кәгъбә) итү (кылу) — де́лать, сде́лать возлю́бленной (возлю́бленным); сде́лать да́мой се́рдца
күңел күге — поэт. духо́вный мир (букв. небеса́ души́)
күңел сүрелү — разочарова́ться; охладе́ть душо́й
күңел сыну — па́дать/пасть ду́хом; надломи́ться (вследствие неудач, разочарований и т. п.)
күңел (күңеле) тар — чёрствый, злой (душо́й); зави́стливый; скупо́й
күңел тарлыгы — чёрствость, злость в душе́; зави́стливость; ску́пость
күңел тарлыгыннан — от за́висти
күңел тартуы — влече́ние се́рдца
күңел тартылу — вле́чься, тяну́ться (о душе, сердце)
күңел (күңеле) төзек — с до́брыми чу́вствовами; добронра́вный, благонра́вный
күңел төзеклеге — до́брый настро́й души́, добронра́вие, благонра́вие
күңел (күңелеңне) төшерү — поддава́ться, подда́ться уны́нию
күңел тулу — расчу́вствоваться, доходи́ть до слёз; пла́кать от полноты́ чувств
күңел түгелү — см. күңел ташу
күңел үсү (үсеп китү) — окрыля́ться/окрыли́ться душо́й (после хорошего обращения, одобрения, успеха и т. п.)
күңел (күңеле) хуш — в до́бром расположе́нии ду́ха
күңел хушлану — удовлетворя́ться, умиротворя́ться ( малым)
күңел хушлыгы — удовлетворе́ние, умиротворе́ние, дово́льство ( малым)
күңел эрү — отта́ять душо́й
күңелгә авыр булу (килү, тоелу) — быть в тя́гость душе́; душа́ не лежи́т; дави́ть на ду́шу
күңелгә авырлык — тя́жесть на душе́
күңелеңә авыр алма, ләкин... — не воспринима́й тяжело́, но... (при нелицеприятном высказывании кому-л.)
күңелгә (кереп) утыру — ( навсегда) запомина́ться; запечатле́ться в душе́
күңелгә китерү — вспомина́ть, вспо́мнить (усилием воли, специально)
күңелгә таш булу (булып төшү) — лечь ка́мнем на́ душу (на́ сердце)
күңелгә төен (төер) — оса́док на душе́
күңелгә ут салу (ягу) — см. ут салу
күңелгә якын алу — принима́ть/приня́ть бли́зко к се́рдцу
күңелгә яту — нра́виться, понра́виться
күңелгә ятышлы (ятымлы) — уго́дный душе́
күңелдән алып ташлау — забы́ть насовсе́м, предава́ть забве́нию
күңелдән китмәү — остава́ться в па́мяти; ника́к не забыва́ться
күңелем синдә генә — то́лько к тебе́ лежи́т моё се́рдце
яшь чагында кемне сөйсәң, күңелең шуңарда була — ( песня) кого́ лю́бишь в мо́лодости, к тому́ и лежи́т се́рдце
күңелләр күтәренке — дух ( наш) бодр; настрое́ние припо́днятое
күңелең булсын! — будь по-тво́ему!
күңелне йомшарту — смягча́ть/смягчи́ть ду́шу (кого-л.), ублажа́ть (кого-л.)
- күңел җитүкүңелемне (өметемне) өзмим әле — я ещё наде́юсь на твою́ любо́вь
- күңел капчыгы
- күңел чиләге
- күңел чүлмәге
- күңел каралу
- күңел киң
- күңеле киң
- күңел китеклеге
- күңел кубу
- күңел кузгалу
- күңел кәгъбәсе
- күңел көзгесе
- күңел күзе
- күңел өшеткеч
- күңел салу
- күңел тарту
- күңел төбе
- күңел төшү
- күңел туңу
- күңел түре
- күңел түреннән
- күңел утыру
- күңел яту
- күңелгә яту
- күңелгә беркетү
- күңелгә керү
- күңелгә килү
- күңелгә салу
- күңелгә тию
- күңелдә төен булу
- күңелдә төер булу
- күңелдә төер булып калу
- күңелдә төер булып тору
- күңел ташу
- күңелгә утыру
- күңелдән чыгару
- күңелен алу
- күңелен аудару
- күңелен аулау
- күңелен сындыру
- күңелен китү
- күңел ачу
- күңелен ачу
- күңеле булу
- күңел булу
- күңелне биләү
- күңелен биләү
- күңелне бәйләү
- күңелне киң тоту
- күңелеңне киң тот!
- күңелне тырнау II сущ.; диал.грудь; торс, бюсткүңелдән ары күренми ул — то, что ни́же бю́ста, не должно́ быть ви́димым (т. е. неприлично рассматривать)
-
6 тап
I сущ.1) пятно́, пя́тнышкотимгел-тимгел тап — пя́тна ро́ссыпью; рассы́панные пя́тна
кояшның да табы бар — (посл.) и на со́лнце есть пя́тна
2) перен. пятно́, след; дефе́кттазы бетсә дә табы бетми — (погов.) е́сли да́же парша́ исче́знет, пятно́ оста́нется (о несмываемом пятне на совести и т. п.)
3) перен. оса́док на (в) душе́күңелдәге тап — неприя́тный оса́док на душе́
•II частица усил.как ра́з; то́чно, точь-в-то́чь; и́меннотап уртасы — как ра́з середи́на
тап урталай — то́чно попола́м
тап шулай — разг. и́менно так; точь-в-то́чь, таки́м о́бразом
- тап булу- тап килү III сущ.1) ист. отде́льно кочу́ющая семья́бер тап булу — образова́ть ка́к бы отде́льную семью́ (говорится о людях не состоящих в родстве, но живущих вместе небольшой артелью)
2) диал. ма́ленький табу́н, табуно́к ( лошадей обычно одного пола и возраста)IV сущ.; диал.яхшы ат табыннан аерылмый — (посл.) хоро́ший конь не отделя́ется от своего́ табуна́
ще́пка, ще́почкатау кадәрле ялганны тап кадәрле чын җиңәр — (посл.) ложь, величино́ю с го́ру, переве́сит пра́вда, величино́й с ще́почку
-
7 баглы
прил.; книжн.1) свя́занный; привя́занныйкуллары баглы — свя́занный по рука́м
баглы аяклар — свя́занные но́ги
2) кемгә, нәрсәгә баглыа) находя́щийся в зави́симости, в подчине́ниияшәвем сиңа баглы — жизнь моя́ зави́сит от тебя́
б) находя́щийся в причи́нной свя́зибаланың үсешенә баглы үзгәрешләр — измене́ния, свя́занные с разви́тием ребёнка
в) относя́щийсятерлекчелеккә баглы мәсьәләләр — вопро́сы, относя́щиеся к животново́дству
3) перен. угнетённый, несвобо́дный, нево́льныйбаглы йөрәк — угнетённое се́рдце
••баглы күңелдә дәрт юк — посл. в угнетённой душе́ нет ме́ста (любо́вным) поры́вам
•- баглы рәвештә -
8 саф
I прил.1)а) чи́стый (не загрязнённый, без при́месей)см. тж. чистасаф авырлык — чи́стый вес
саф алтын — чи́стое зо́лото
саф тавыш — чи́стый (зво́нкий) го́лос
б) настоя́щий, по́длинный2) перен. све́жийсаф һава — све́жий во́здух
саф җил — све́жий ве́тер
саф кар — све́жий снег
саф баш белән эшләп алу — прорабо́тать на све́жую го́лову
3) правди́вый, че́стный, благоро́дная душа́саф вөҗдан — чи́стая со́весть
4) че́стный, неви́нный, безгре́шный, де́вственныйсаф кыз — неви́нная (непоро́чная) де́вушка; целому́дренная де́вушка; де́вственница
5) перен. высо́кий, настоя́щий, чи́стый, возвы́шенныйсаф мәхәббәт — настоя́щая возвы́шенная любо́вь
6) перен. чи́стый, нали́чныйсаф акча — нали́чные де́ньги
саф килер — чи́стый дохо́д
саф табыш — чи́стая при́быль
•- саф акыл- саф баштан
- саф канлы
- саф күңел
- саф йөрәк
- саф күңелдән
- саф күңелле
- саф күңеллелек
- саф нәселле
- саф токымлы
- саф чишмә суы II сущ.ряд, шере́нга, строй, коло́ннасм. тж. рәталгы сафта — в пере́днем ряду́
алгы сафта булу (бару) — быть (идти́) в пере́дних ряда́х
- сафка тезүдемонстрациячеләр сафы — строй (ряд, шере́нга) демонстра́нтов
- сафны икеләтү -
9 шатлану
неперех.1) ра́доваться, пора́доваться, обра́доваться; ликова́ть, восторга́ться, прийти́ в восто́рг || ра́дость; ликова́ние, восто́рг, восто́рженностьуңышларга шатлану — ра́доваться успе́хам
чын күңелдән шатлану — ра́доваться от всей души́
шатланудан нишләргә белмәү — прийти́ в восто́рг; от ра́дости потеря́ть го́лову
балаларча шатлану — де́тский восто́рг (ликова́ние); де́тская восто́рженность
гомуми шатлану — всео́бщее ликова́ние (восто́рг)
2) в знач. нареч. шатланып с удово́льствием, с ра́достью, с охо́той (жела́нием); ра́достно, восто́рженнобик шатланып риза булу — согласи́ться с больши́м удово́льствием
шатланып каршы алу — встреча́ть восто́рженно
См. также в других словарях:
турылык — 1. Туры, төз булу сыйфаты; киресе: кәкрелек 2. Дөреслек, чынлык. Күңелдәген, дөреслекне ачыктан ачык, яшермичә сөйләү сыйфаты 3. Берәр эшкә яки берәр кешегә чын күңелдән бирелгәнлек, гаделлек, хыянәтсезлек … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
уку — 1. Хәрефләр яки башка язу билгеләре белән язылган яисә басылган нәрсәне күз белән күреп аңлау, эчтәлеге белән танышу яки тыңлаучылар өчен кычкырып әйтеп бару 2. Нин. б. билгеләрне белү, аңлау нота уку 3. Нин. б. белем үзләштерү, белемгә ия булу,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
асрау — I. и. 1. Өй эшләрен башкаручы хезмәтче хатын кыз. II. АСРАУ – ф. 1. Карап, тәрбияләп, үстереп, үрчетеп тоту (мал, кош корт тур.). Ашатып эчертеп үз яныңда тоту, яшәтү. Карап, тәрбияләп үстерү 2. Матди яктан тәэмин итеп тору мәчет янында мәдрәсә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
бирелү — 1. (Бирү) 2. Каршылык күрсәтүне туктату, җиңелү 3. Бәхәстә, спорт ярышларында җиңелү тур. 4. Кем. б. йогынтысына буйсынып, аның фикеренә ияреп эш итү, аның ягына чыгу тур. коткыга б. 5. Нин. б. эшкә зур кызыксыну белән, ихлас күңелдән, үз үзеңне… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
бишкуллап — рәв. Чын күңелдән, бик шатланып (каршы алу яки риза булу тур.) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җәрәхәтле — 1. Җәрәхәте, ярасы булган. Яраланган, яралы (кеше тур.) 2. күч. Күңелдә тирән борчулар, кайгы хәсрәт, көенеч булу тур … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җылы — I. и. 1. Кояш нурларыннан, әйбер янудан, химик реакция вакытында һ. б. аерылып чыккан энергия, үз тирәсендәге һавага таралган җылылык. Һава торышының чагыштырмача җылы вакыты җылылар башлану 2. Җылылык (1) 3. Җылылык (2) , җылы булу дәрәҗәсе 4.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
йөргезү — 1. Йөрергә булышу, мөмкинлек бирү, рөхсәт итү, кушу, мәҗбүр итү. Үзен , үзен үзе сүзләре белән килгәндә: йөрерлек хәлдә булу 2. Хәрәкәт иттерү 3. Нәр. б. (машина, поезд, самолет һ. б. ш.) хәрәкәте белән идарә итү 4. Ташу, тарату почта й. ,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
йөртү — 1. Йөрергә булышу, мөмкинлек бирү, рөхсәт итү, кушу, мәҗбүр итү. Үзен , үзен үзе сүзләре белән килгәндә: йөрерлек хәлдә булу 2. Хәрәкәт иттерү 3. Нәр. б. (машина, поезд, самолет һ. б. ш.) хәрәкәте белән идарә итү 4. Ташу, тарату почта й. ,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
рия — Кешегә күрсәтү өчен генә эшләнгән (ихлас күңелдән эшләнмәгән) эш, икейөзлелек, ясалмалылык. РИЯ САТУ – Хәйләләп маташу, кыланган булу … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
урнашу — 1. Берәр җиргә билгеле бер вакытка тукталып урын алу. урын алып, җайлап утыру, яту 2. Озаклап тору, яшәү өчен билгеле бер урынга төпләнү 3. Билгеле бер урында булу, нин. б. урынны биләү (оешма, бина һ. б. тур.) 4. Эшкә керү, нин. б. хезмәт урыны … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
